( 1473 / 4.7.1546 )
——————————-
Dönemin padişahı Yavuz Sultan Selim tarafından kendisine ;
” Dinine hayırlar / iyilik ve güzellikler Sağlayan ” anlamında ” Hayreddin ” ismi verilmiştir.
—-
Barbaros Hayreddin Paşa, Oruç Reis’in kardeşidir ve aslında Barbaros lakabını da abisinden miras almıştır.
Avupalı denizciler, kızıl rengine yakın sakala sahip olmasından dolayı Oruç Reis’i sakal manasındaki “Barbo” ve kırmızı kızıl manasındaki “Rosso” kelimelerinden türeyen ‘’ Barborosso ‘’ adıyla anmışlardır.
Oruç Reis’in ölümünden sonra Barbarosso ismi, kardeşi Hayreddin Paşa’ya geçmiştir.
—-
Ünlü vatan şairimiz Yahya Kemal’in, Hayreddin Paşa’ya yazdığı şu şiir, Beşiktaş / İstanbul ‘ daki türbesinin yanındaki heykelin arka kısmına işlenmiştir ;
‘’ Deniz ufkunda bu top sesleri nerden geliyor?
Barbaros, belki, donanmayla seferden geliyor!
Adalar`dan mı? Tunus`dan mı, Cezayir`den mı?
Hür ufuklarda donanmış iki yüz pare gemi
Yeni doğmuş aya baktıkları yerden geliyor;
O kutsal gemiler hangi seherden / tan ağartısından geliyor? ‘’
————-
1473 yılında Midilli adasında doğan Hızır’ın babası Yakup Ağa, tımarlı sipahilerindendi / toprak sahibi atlı askerlerdendi.
Rumeli / Vardar, Yenice kökenli olan aileye 1462 de Midilli adasının Banava köyü, tımar olarak verilmişti.
( Tımar: Anadolu Selçukluları ve Osmanlılarda, belirli görev ve hizmet karşılığında kişilere verilen, yıllık geliri 3.000-20.000 akçe olan toprak.) İ.K
Yakup ağanın , İshak, Oruç, Hızır , İlyas ve Yusuf adında 5 oğlu vardı .
İlk dördü denizciliği seçtiler ve Barbaros kardeşler adıyla tanındılar.
Beşinci ve en küçük kardeşleri Yusuf ise Midilli’den ayrılmadı.
Kardeşlerin önderi Baba Oruç diye anılan Oruç Reis’ti.
Barbaros kardeşler önce Akdeniz’de deniz ticareti yaptılar. Denizcilikteki becerileri ve dürüstlükleriyle ünleri Mısır’a kadar yayıldı. Bir ara Midilli’den Trablusşam’a mal götürürken Rodos’lu Saint-Jean şövalyelerinin savaş gemilerince yolları kesildi.
Çarpışmada küçük kardeş İlyas öldü ve Oruç Reis ise tutsak edildi ve forsa olarak çalışmaya başladı. Rodos şövalyeleri Antalya valisi Şehzade Korkut’a fidyesi / kurtarmalığı ödenmiş yüz Türk tutsağını teslim ederken kaçtı. Sultan Korkut’un korumasına girdi ve korsanlığa başladı. Korkut’un Yavuz Sultan Selim tarafından öldürülmesi ve Yavuz’un Anadolu kıyılarında korsanlığı yasaklaması üzerine, Barbaros kardeşler Akdeniz’de Cerbe adasını üs edindiler ve buradan denize açılarak birçok Hıristiyan gemisini ele geçirdiler.
( Şehzade Korkut : 1467 Amasya / 1513 Emet . 8 inci Osmanlı Padişahı 2. Bayezid ve Nigar Hatun’un oğullarıdır ve Yavuz Sultan Selim / 1. Selim’in de ağabeyidir. )İ.K
1514 yılında Tunus Sultanı Muhammet’in kendilerine verdiği Halkulvad kalesini üs yaptılar.
—-
1517 de Oruç Reis , İspanyollardan Cezayir’i alarak Sultan unvanıyla bir Türk devleti kurdu.
31. 1. 1518 ’de İshak Reis öldü.
10.10.1518 de , İspanyollarla yapılan savaşta Oruç Reis de öldü. Cezayir’deki devletin başına Hızır Reis geçti ve 10 uncu Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman’a elçiler yollayarak Cezayir’in Osmanlı buyruğuna alınmasını istedi.
15.5.1519 da , Hızır Reis Cezayir Beylerbeyi ünvanı ile paşa oldu.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde (1520-1566) Akdeniz’deki Osmanlı egemenliği doruk noktasına ulaştı.
—-
1533 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman , Cezayir emiri Barbaros Hayrettin Paşa’yı İstanbul’a çağırdı. O zamanlar Paşa’nın 18 parça kadırgası ve bir o kadar da korsan gemileri vardı.
( Kadırga : Hem yelken hem kürekle yol alabilen, 25 oturaklı , her küreği 4 kişi tarafından çekilen ve özellikle Akdeniz’de kullanılmış bir savaş gemisidir. )
—-
27.12.1533 de , Barbaros Hayrettin Paşa’ya Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı verildi. Bu arada Cezayir’de imparatorluğun eyaleti oldu.
—-
* Barbaros Hayrettin Paşa ilk olarak Koron kalesini Andrea Doria kuvvetlerinden geri aldı ve Tunus’ta egemen olan Berberi hanedanından 1534 yılında Beni-Hafs devletine son vererek Osmanlılara bağladı.
* 1535 de , Alman imparatoru 5. Karl’ın Tunus’u geri alması üzerine ,Barbaros Balear adalarına sefer düzenleyerek bunları yakıp yıktı.
* 11.5.1537 de , İtalya’ya sefer açan Barbaros , Apuglia kıyılarını topa tuttu. Buradan Korfu’ya yöneldi ve Kiklat adalarını ele geçirdi.
* 1538 yazında Andrea Doria ’nın gemilerini kovalayarak Kerpe ve Kaşot adalarını aldı.
Barbaros’un bu sonuncu seferi üzerine Papa ve 5.Karl bir birleşik Avrupa armadası oluşturdu.
Barbaros Eğriboz’da iken o zamana kadar görülmemiş büyüklükteki birleşik hıristiyan donanması, Yunan Deniz’inde toplanmaya başladı.
Birleşik donanmanın komutanlığına Andrea Doria getirildi.
Barbaros , bulunduğu İstanköy körfezinden Preveze’ye geldi ve Preveze’nin güneyindeki Arta körfezine girdi. Andrea Doria ,Barbaros ’un körfezden çıkarak haçlı donanmasına saldıracağına inanmıyordu.
27. 9.1538 de, Osmanlı donanması körfezden çıktı ve ayça / yarım daire biçiminde dizilerek düşmana ateş açtı. Andrea Doria Aya Mavri adası açıklarına çekildi.
İki donanma 28. 9 .1538’de da karşılaştı.
Yarım daire şeklinde ilerleyen Osmanlı donanmasının merkezinde Barboros Hayrettin , sağ kanadında Salih Reis , sol kanadında Seydi / Seyit Ali Reis ve arkalarında yedekte önlem olarak Turgut Reis bulunuyordu .
Turgut Reis’in savaş becerisi – ustalığı tarihe geçmiştir .
Leventler , Merter takımının coşkusu ile ;
—-
‘’ Deniz üstünde yürürüz.
Düşmanı arar buluruz.
Öcümüz komaz alırız.
Bize Hayrettin’li derler . ‘’
—-
Tarihe Preveze deniz savaşı adı ile geçen bu savaşta Barbaros Hayreddin Paşa, denizcilikte üstün yeteneğini göstermiş ve Haçlı ordusunun bütün gemilerini alt etmeyi başarmıştır. 29 tane düşman gemisini ganimetleriyle birlikte ele geçiren Osmanlı Donanması büyük bir zaferin sahibi olmuş böylece Akdeniz’deki egemenliğini tüm dünyaya ilan etmiştir.
24.10. 1541 de ,Venedik’liler , Osmanlı Devleti ile barış imzaladıktan sonra Osmanlı Devleti, en büyük düşmanı 5.Karl bu kez de Cezayir önlerinde yeniden yenilgiye uğrattı.
Osmanlı Devleti, bağlaşığı Fransa Kralı 1.François’nın çağrısı üzerine Alman imparatoru 5.Karl’a karşı onu desteklemeyi kararlaştırdı.
1543 de, Nice / Nis seferine çıkan Barbaros , Nice kalesini ele geçirdi ve Toulon’da kışladı. Bir yıl üç ay süren seferden sonra İstanbul’a döndü ve çok büyük şenliklerle karşılandı.
—-
Ünlü Türk denizcisi Barbaros Hayrettin Paşa / Hızır Reis çok sayıda denizci yetiştirmiş olup, bunların en ünlüleri Turgut Reis, Salih reis, Piri Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis ve Kılıç Ali Reistir.
—-
16 . yy ‘da Akdeniz’i Türk egemenliğine hediye eden Barbaros Hayrettin Paşa son seferi olan Nice seferinin ardından İstanbul’da Beşiktaş Sarayında
4. 7. 1546 tarihinde 73 yaşında hayata gözlerini kapadı.
Barbaros Hayrettin Paşanın Türbesi Beşiktaş / İstanbul ’dadır. Bu türbenin bulunduğu meydana Barbaros Hayrettin Paşanın bir heykeli dikilmiştir.
1944 de dikilmiştir. Heykeli Zühtü Müridoğlu ve Ali Hadi Bara yapmıştır. Bronz işleri Yusuf Akpınar ve Ali Haydar Seymen’e aittir.
———
Kaynak
———
Feridun Fazıl Tülbentçi . Barbaros Hayrettin geliyor
Feridun Fazıl Tülbentçi. Turgut Reis .
Feridun Fazıl Tülbentçi .Şanlı Kadırgalar.
Abdullah Ziya Kozanoğlu .Seyit Ali Reis .
Abdullah Ziya Kozanoğlu. Türk korsanları.
Ernle Bradfort . Barbaros Hayrettin.
Tarih ansiklopedisi
Bilgihanem.com
——————–
Çocukluğumdan başlayarak Türk tarihini bilmek en büyük isteğimdi .
Tarihi romanları okurken yüreğim coşardı .
Aynı coşkuyu yaşayarak yazıyı hazırladım .
Çocuklarımıza tarihi romanlarımızı okutmalıyız .
Atalarımızı saygım , gururum ve gönül borcumla anıyorum .
İdris Kulaçoğlu . 31.3.2019 18:15 çalışma odam .
İdris'in Otağı 