Mustafa Kemal üzerine çok şiirler yazıldı.
Onun esin kaynağı olduğu birçok şiir var.
Ancak, ona, 2400 den fazla beyit tutan bir “ mesnevi ” yi bugüne değin kimse
yazmamıştı.
Sayın Mustafa Özçiçek zorlu bir çalışmayı uzun bir solukla tamamlamış ve
Mustafa Kemal’e böylesi uzun bir mesnevi yazmış.
( Mustafa Bey’in kimliği , yazının sonunda. ) İ.Kulaçoğlu
—–
Mustafa Kemal Mesnevisi Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşundan bugüne,
Türkiye Cumhuriyetine doğru zaman zaman deli dolu, zaman zaman dingin
dinlendirici akan bir ırmak gibi sürüklüyor insanı.
Tarihten bugüne akan bir ırmak. Mustafa Kemal Mesnevisini dalgalı bir ırmakta
coşku içinde yüzer gibi okudum.
—–
Herbiri kendi içinde uyaklı / kafiyeli 2420 beyitten oluşan uzun şiir zaman
zaman yücelen derin duyarlığıyla, zaman zaman sergilenen tarihsel bilgi ve
mesajlarıyla, kendi duygusu içinde özgünlük taşıyan öykülemesiyle sevilerek
okunacak bir öykü şiir, hatta bir romansal öykü.
—–
Bu nedenle, madem yazarı, adına da mesnevi demiş, ben de “Mustafa Kemal
Mesnevisi”nin modern mesnevi olduğunu söylüyorum.
Çünkü bu mesnevi de klasik mesnevi gibi beyitler halinde yazılmış ve dizeleri
kendi içinde uyaklı / aa, bb, cc… dizgesinde…
Biçim olarak klasik mesneviden ayrıldığı tek yan aruz vezniyle değil, hece
vezniyle yazılmış olması.
Bu yönüyle, bir divan şiiri türü olan mesnevi bu modern mesnevi ile halk şiiri
türüne dönüştürülmüş oluyor.
Bu farklılık, Atatürk’ün, toplumu, “ divan ” la simgelenen Osmanlılık’tan
kopararak “ halk ” la simgelenen Cumhuriyet’e dönüştürmenin de şiirsel
anlatımı sayılabilir.
—–
Elinizdeki “ Mesnevi ” ile klasik mesnevinin benzerlikleri var:
Mesneviler aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
“ Bizim Kemal’in Mesnevisi ”nde de hece vezninin kısa kalıplarından biri
kullanılmıştır :
6+5.
Bu yapıtı süsleyen, zaman zaman karşımıza çıkan dörtlükler ve farklı hece
ölçüleriyle yazılmış parçalar, klasik mesnevide de bulunan, aruzun değişik
ölçüleriyle süslenmiş farklı bölümlerle özdeşleşiyor.
Yaptığımız karşılaştırmada bu söylediklerimiz biçimle ilgilidir.
Özle ilgili benzerlikler de bulunmaktadır.
Şöyle ki :
Klasik mesnevi konulu yazılır. Şiir tarzında bir uzun öykü anlatılır.
Bu yapıtta da uzun bir tarihsel öykü vardır.
Osmanlı’dan başlayarak belirli bir dönemdeki ortam, Atatürk’ün yaşamı,
düşünceleri, uğraşları ve Cumhuriyetin kuruluş öyküsü işlenmiştir.
Klasik mesnevide konu felsefi / düşünce bazda incelenir ve işlenir.
Modern mesnevide de felsefi motifler görülüyor.
Mesnevinin türlerinden cenk destanları mesnevisinin örneklerinden denebilir.
—–
Mesnevi divan edebiyatının zahmetli / uğraşlı türlerindendir.
Her ne kadar her beyti kendi içinde uyaklı ve birbirinden ayrı bir teknik bütünlük
oluşturuyor ve bu da mesnevinin kolaylığı olarak görülüyorsa da, yüzlerce,
binlerce mısra arasında anlam ve mantık bütünlüğünü kaçırmadan ve bu
bütünlük içinde konuyu kurgulayarak bir öyküyü okuyucuya sunmak özel beceri
istediğini de unutmamalıyız.
Sayın Özçiçek bu beceriyi göstermiş.
Mustafa Kemal Mesnevisini tarihi bir roman bütünlüğü içinde okuyorsunuz.
—–
Klasik mesnevi bir büyüğe sunulur, dizelerde ona övgüler dizilir.
Sayın Özçiçek’in modern mesnevisindeki “ büyük ” bellidir ve övgüler yoğundur.
Ancak Mustafa Kemal Mesnevisi bir kaside değildir.
Bu övgüler, Padişahın lütuf ve altınlarına mazhar olmak / sahip olmak için soyut
ve duygu yüklü övgülerden değildir.
Gerçeklere dayandırılmış ve gerçeklerden esinlenmiştir.
Teknik farklılıkları dışında bu yönüyle de divan edebiyatı türlerinden olan
kasideden ayrılır.
Teknik yapılanmasıyla halk edebiyatı nazım türlerinden olan destandan da çok farklı olan bu şiir içerik olarak adeta bir destandır.
ATATÜRK DESTANI .
ATATÜRK MERKEZLİ TÜRK DESTANI .
—–
Türk edebiyatının ilk mesnevisi Yusuf Has Hacip’in Kutadgu Bilig adlı yapıtıdır.
Mevlana’nın Mesnevisi, Süleyman Çelebi’nin Mevlud’u, Fuzuli’nin Leyla ile
Mecnun’u, Firdevsi’nin Şehname’si bu türün en üstün örneklerindendir.
Türk edebiyatının son mesnevisi de günümüze uygun değişiklikleriyle – bugün
için – Sayın Mustafa Özçiçek’in modern mesnevisi; Mustafa Kemal Mesnevisidir.
—–
Sayın Özçiçek’in mesnevisinde divan edebiyatında çokça görülen yazınsal
sanatlarla da karşılaşıyoruz.
Bir kez şiirin tamamında, eski deyişle, sehl-i mümteni sanatını görüyoruz.
Beyitlerin kuruluşu öylesine yalın görünüyor ki, sanki herkes söyleyebilirmiş
gibi. Ancak aynı deyişleri kurgulamaya kalktığınızda herkesin yapamayacağı güç
bir işle karşı karşıya kalıyorsunuz.
Örneğin;
“Kabul gören rejim demokrasidir,
“Tek geçerli olan halkın sesidir.” (1504. Beyit)
Ya da ;
“Adalet olmazsa yaşanan yerde,
“Elbet isyan çıkar düşüncelerde.” (1664. Beyit)
—–
Gene divan edebiyatındaki zor ve güzel sanatlardan hüsn-i talil Mustafa Kemal
Mesnevisinde zaman zaman kendini gösteriyor.
Bahanenin güzelliği demek olan hüsn-i talil şiire ayrı bir güzellik katıyor.
“Kışın yol vermeyen karlı geçitler
“Halk yürüsün diye kar erittiler.” (636. Beyit)
—–
Bunun gibi, marş sesine kayaların titremesi, marşın bestesine rüzgarın eşlik
etmesi (633. Beyit),
Ormanın horun tutması (635. Beyit) şiirde hüsn-i talilin güzel örneklerindendir.
Hüsn-i tahlil Karadeniz’in Sakarya’ya Çağrısı bölümünde (1112. vd. beyitler)
bir sayfaya yayılır.
—–
Tecahül-i arifin örneklerine girmek gereksiz.
Tüm şiirde yer yer çoğalan, yer yer kaybolan gizli bir tecahül-i arifin varlığını sezmemek olanaklı değil.
(Yeni kuşak için: Tecahül-i arif olgunca bilmezden gelme demektir.)
—–
Uzun şiirde yeri geldiğinde yiğitlik, yeri geldiğinde duygusallık, yeri geldiğinde
evrensellik, yeri geldiğinde yumuşak bir sevgi, yeri geldiğinde düşmana karşı
çatılmış bir kaş, yeri geldiğinde insancıllık, yeri geldiğinde saldırganlık, yeri
geldiğinde insan aşkı, yeri geldiğinde toprak aşkı, ama hepsinde duru bir
gerçekçilik okunuyor.
Mesnevi, bütün bunların hepsinin bir bütünlüğü.
—–
Mustafa Özçiçek’e bu mesneviyi yazdıran etmenler içinde, onun Atatürk’e olan
gönül bağı ve sevgisi olduğu kadar, son yıllarda Atatürk’e yaptıkları aşağılayıcı
söz ve davranışlarla seslerini daha fazla duyurmaya başlayan şeriat / İslam
Hukuku özlemlilerinin varlığı da olsa gerek.
Yazılış yılı 1995.
Bu mesnevi gericilik savaşçıları için bilgi dolu bir ders kitabı adeta.
Ve bir de bilgi ve duygu karışımının yarattığı güçle atılmış bir şamar.
—–
“ Malazgirt’ten girdi Yeşil Söğüt’e ” dizesiyle Osmanlı İmparatorluğu’nun
kuruluş öyküsünü okumaya başladığımız şiir aynı zamanda uzandığı felsefi bakış
açısı ve getirdiği felsefi yorumlarıyla insanı düşünmeye yöneltiyor.
Beşinci sayfada Osmanlı’nın oluşumu keskin fırça darbeleriyle özetleniyor.
Osmanlı’nın süreç içinde olumlu değerleri anılıyor ve Cumhuriyet’e geçiliyor.
Sevr Andlaşması üzerine Anadolu insanında yaşanan ıstırabın dile getirildiği
mısraların sonunda “Yürür iken yolda Mehmet’im üzgün”, ellerini açarak duaya
başlıyor :
“ Yarab, bekliyorum ağarmadan tan,
Ulusuma gönder yüce komutan.” (139. Beyit)
Uzun şiirde Mustafa Kemal’i çağıran ilk muştulu beyit budur.
“ Bir lider gelecek sabırla susun,
Kaderi değişir yüce ulusun. ” (230. Beyit)
İnancı Mustafa Kemal’in gelişini yakınlaştırıyor.
—–
Mustafa Özçiçek Türk tarihini nakış nakış işlemiş, kumaş kumaş dokumuş.
Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak basmasından Ankara’ya girişine ve Ankara’nın
başkent yapılmasına değin yaşanan olaylar süreci Misak-ı Milli, mısra mısra,
beyit beyit anlatılmaktadır.
Anadolu’daki ayaklanmalar, Çerkes Ethem, Konya Delibaş, Urfa Çeto Kiri,
Doğu’da Rum ve Ermeni ısyanları lirik bir anlatımla sergilenmektedir.
Daha sonra Kurtuluş Savaşı; Afyon, Sakarya, Dumlupınar muharebeleri ve
yurdun kurtarılışı; İstiklal Marşının kabul edilişi, Lozan ve Cumhuriyet’in
kuruluşu ve Kubilay olayı uzun şiirde adeta yeniden yaşanmaktadır.
Uzak Asya’dan Batı’ya / Anadolu’ya Türklerin gelişi ile başlayan Mesnevi’nin
2420 beyit içinde, bunca olayları sıra sıra anarak Ankara’dan Rasattepe’ye
Anıtkabir’in inşaasına değin hiçbir önemli konuyu atlamadan uzanması insanı
heyecanlandırıyor.
Bütün bu anlatımlar bu tarihi bilmeyenler için öğretici bir ders, bilenler için heyecan ve duygu yüklü birer anımsatmadır.
—–
İşte bu nedenle Mustafa Kemal Mesnevisi günümüzün gençleri tarafından
okunmalı, sindirilmeli ve anlaşılmalıdır.
—–
Böylelikle tarihte nereden nereye geldiğimiz, Mustafa Kemal’in yaptıkları ve
Cumhuriyet’in temel değeri olan gençler tarafından daha kolay ve daha fazla
anlaşılır.
—–
Bugünü sadece bugünde yaşayan, kurtuluş ve Atatürk serüvenimizi bilmeyen ve
merak etmeyen yeni kuşaklara ve o yılların sıkıntılarını yaşamadan, bilmeden
Atatürk’e karşı konuşmaya yüreklenen, ona dil uzatma cahilliğini gösteren
gericilik düşkünlerine, Mesnevi şairi Özçiçek’den Ulu Önder Atatürk’e uzanan şu
inançlı sözler mutlaka ders olmalıdır :
—-
“Düşmesin sineme senin bayrağın,
Sözüm vardır, seni, koruyacağım.” (2367. Beyit)
—-
Ne düşünüyorum biliyor musunuz ?
Bir çizgi sanatçısı bu beyitleri kare kare bir çizgi romana dönüştürse ne güzel
olurdu.
Bir tablo resssamı bu destandan tablolar yaratsa.
Bir besteci bu Mesnevi’den bir oratoryo çıkarsa.
Bir senaryo yazarı , film yapımcısı canlandırarak sahneye veya perdeye yansıtsa.
Tarih kültürümüz yeni mücevherler kazanırdı.
Kimbilir, belki de görürüz günün birinde.
—–
( Umutsuzluk YOK !
Mutlaka göreceğiz .
Bu güne kadar , ben dahil bilinmiyordu !
Bu satırı yazarken utandım , küçüldüm !
Ama artık bilinecek .
Çünkü , Bu bilgi paylaşımını her birimiz sayfalarımızda yapacağız. ) İ.Kulaçoğlu.
—–
Tarih vefalısı ve Atatürk sevdalısı Mustafa Özçiçek’in ellerine sağlık, duygularına
sağlık.
Doç. Dr. İlhan Tomanbay.
——
Mustafa ve İlhan Bey’e , milletim adına saygılarımı ve teşekkürlerimi
sunuyorum .
Türk Dünyamıza selam olsun .
Mustafa Özçiçek Bey .
Müzisyen, Hattat, Eğitimci, Yazar, Şair
Eğitimci , yazar , şair , hattat / güzel yazı ustası , müzisyen .
21. Nisan .1929, Kırşehir doğumlu.
İlk ve ortaokulu memleketinde tamamladı.
Hasanoğlan Köy Enstitüsünü bitirdikten (1945) sonra Kırşehir ve Kırıkkale
okullarında sınıf öğretmenliği yaptı.
1991 den itibaren / başlayarak yaşamını ve çalışmalarını İzmir’de sürdürdü.
İLESAM üyesidir.
( İLESAM : İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği.
http://www.ilesam.org.tr )
———-
Kaynak
———-
http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tomanbay/ilhan_modern_mesnevi_uzerine_birkac_soz.html
https://www.biyografya.com/biyografi/12838
İdris Kulaçoğlu. 11.5.2021 çalışma odam.
İdris'in Otağı 